De reis van Ferdinand Magellaan, door Fernando Oliveira

Ter gelegenheid van de komst en de dood van Magellaan in de Filipijnen 500 jaar geleden, verschijnt voor het eerst een Nederlandse vertaling van een manuscript in de Leidse Universiteitsbibliotheek over Magellaans reis, als gratis e-book.

Fernando Oliveira, een Portugees taal- en zeevaartkundige, schreef dit verslag van een deelnemer aan de expeditie van Ferdinand Magellaan. Het manuscript van Oliveira, ‘Viagem de Fernão Magelhães’, uit ca. 1555, is een van de ca. 4000 handschriften en boeken, afkomstig uit de nalatenschap van de geleerde humanist en bibliothecaris Isaac Vossius die in 1690 is verkocht aan de Leidse universiteit.

In september 1519 vertrok Ferdinand Magellaan met een vloot voor een reis rond de wereld. In dienst van de Spaanse keizer Karel V ging hij op zoek naar een alternatieve route naar de Molukken, voor de handel in specerijen.

Op 16 maart 1521 bereikten ze de eilandengroep van de Filipijnen, en enkele weken later het eiland Cebu. Waar Magellaan, zoals we in het verhaal van Oliveira lezen, op 27 april 1521 om het leven kwam.

Zo werden die eilanden, met veel verschillende bevolkingsgroepen, talen en culturen, vijfhonderd jaar geleden geconfronteerd met waarschijnlijk de eerste Europeanen. Een eerste contact waarbij de Europese bekeringsdrang meteen tot uiting kwam, met fatale afloop. Magellaan stierf op het eiland Mactan bij Cebu, in een strijd met de lokale leider Lapulapu die weigerde zich te bekeren of te onderwerpen.
Slechts 18 of 19 van de oorspronkelijke 270 bemanningsleden keerden terug in Sevilla, waarmee zij als eersten een reis om de wereld voltooiden.

In 1601 voltooide de Nederlandse kapitein Olivier van Noort dezelfde reis rond de wereld, door de Straat van Magellaan. In de Filipijnen overleefde hij ternauwernood een zeeslag met de Spanjaarden in de Baai van Manila.

De Spanjaarden waren in 1565 met de vloot van Miguel López de Legazpi teruggekomen en hadden de eilandengroep genoemd naar koning Philip II, die er het katholicisme wilde verspreiden: Las Islas Filipinas. De hoofdstad Manila groeide uit tot de belangrijkste haven voor de handel tussen Azië en Mexico (Nieuw-Spanje). De Filipijnen bleven honderden jaren een Spaanse kolonie.

Over de wrede onderdrukking van het Filipijnse volk door de Spanjaarden schreef de beroemde Filipijnse schrijver José Rizal in zijn romans (vertaald als Raak me niet aan! en De revolutie). Daarin gaf hij met een schreeuw om vrijheid een aanzet voor de revolutie.

Met de veroordeling en executie van Rizal op 30 december 1896, vanwege zijn boeken, werd het gewapende verzet tegen de Spaanse kolonisator alleen maar heviger. En op 12 juni 1898 riep een revolutionaire regering de onafhankelijkheid uit.

Met hulp van het Amerikaanse leger werden de Spanjaarden het land uitgejaagd. Maar omdat de Amerikanen de onafhankelijkheid van de Filipijnen niet accepteerden volgde een lange, bloedige oorlog met het Filipijnse revolutionaire leger. Uiteindelijk werd die strijd gewonnen door de Amerikanen, mede door de gewonnen slag om de Tirad Pas, onderwerp van de beklemmende roman Schemering van de Filipijnse schrijver Francisco Sionil José. 

Het duurde nog tot 4 juli 1946 voor de Filipijnen onafhankelijk werden.

Gratis e-book voor Apple Books
of ontvang het e-book als epub voor de e-reader via de mail,
of download het e-book als pdf: