Wandelingen door de oude stad met buitenlandse ooggetuigen tijdens de Republiek

Routebeschrijvingen

Oude Zijde 1 – Van de Dam naar de Oudemanhuispoort

Over de Dam (A) langs het monument naar de Warmoesstraat. Rechtdoor langs o.a. de Pijlsteeg (1), de Papenbrugsteeg en de Wijde Kerksteeg. Rechtsaf bij de Heintje Hoeksteeg (2) naar de Oudezijds Voorburgwal, met op de hoek het Museum Ons’ Lieve Heer op Solder (3). Rechtsaf langs de gracht tot het Oudekerksplein met de Oude Kerk (4). Verder langs de gracht, langs de Sint Pieterspoortsteeg Vleeshallen (5), de Enge Lombardsteeg met de Bank van Lening (6), en de Kuiperssteeg (7) met Gebed zonder end.
Over de Grimburgwal (8) naar de andere zijde van de Oudezijds Voorburgwal. Langs de Agnietenkapel (9) (Athenaeum Illustre) en het Prinsenhof (10) tot het einde van de gracht. Rechtsaf door de Vredenburgsteeg (12) naar de Oudezijds Achterburgwal, bij Korte Niezel over de brug naar andere zijde (13).
Op de Wallen langs de Bloedstraat (14), de Barndsesteeg (15), de Koestraat (16), de Oude Hoogstraat 17), het Walenpleintje (18), de Spinhuissteeg (19) en Rusland, tot aan de Oudemanhuispoort (B).

Oude Zijde 2 – Van de Oudemanhuispoort tot de Muiderpoort

Kaart 2A – Van de Oudemanhuispoort tot het Joods Museum

Door de Oudemanhuispoort (A), met het voormalige Binnengasthuis en Oude Mannenhuis (1) via de Nieuwe Doelenstraat (Doelen) naar de Oude Turfmarkt (2) met de Gasthuiskerk. Terug over de brug naar de Kloveniersburgwal, Blau-Jan (3). Links over de Oost-Indische Huisbrug (4) langs de Spinhuissteeg (5) en het Dolhuis naar het Oost-Indisch Huis (6). Via de Bushuissluis linksaf langs het Trippenhuis (7) naar de Nieuwmarkt met de Waag (8).
Rond de Nieuwmarkt langs de Geldersekade (9) naar de Koningstraat, tot de Krom Boomsloot met de Armeense kerk (10). Via de  Keizerstraat (11) terug naar de Nieuwmarkt. Linksaf door de Antoniesbreestraat (12), langs de  Salamandersteeg en de Nieuwe Hoogstraat, door de Zanddwarsstraat naar de Zuiderkerk (13). Terug via het Zuiderkerkhofpoortje naar de Antoniesbreestraat. Rechtsaf via de Sint Antoniesluis (14) naar de Jodenbreestraat met het Rembrandthuis (15). Rechtdoor naar het Mr. Visserplein met de Mozes en Aaronkerk (16) en het Jonas Daniel Meijerplein met de Hoogduitse synagoge (het Joods Historisch Museum) (17).

Kaart 2B – Van het Joods Museum tot de Muiderpoort

Van de Hoogduitse (17) naar de Portugese synagoge (18) aan het Jonas Daniel Meijerplein. Door de Muiderstraat over de brug rechtsaf langs de Nieuwe Herengracht tot aan de Amstel. Linksaf langs de Amstel, met het oude Amstelhof, nu het H’ART Museum (20) en uitzicht op de Magere Brug. Linksaf over de  Nieuwe Keizersgracht langs het Nationaal Holocaust Namenmonument (21) aan de Weesperstraat.
Verder langs de Nieuwe Keizersgracht naar de Plantage Parklaan met de Hortus (22). Dan rechtsaf door de Plantage Middenlaan langs Artis (23) en de Plantage Badlaan naar het Alexanderplein, met links de Sarphatistraat en de Muiderpoort (B)

Oude Zijde 3 – Van de Muiderpoort via de haven naar het Damrak

Kaart 3A – Van de Muiderpoort tot de Montelbaanstoren

Van de Muiderpoort (A) gaan we via de Sarphatistraat voorbij de Hoogte Kadijk naar de Czaar Peterstraat met de molen De Gooyer aan de Funenkade (1), bij het begin van de Zeeburgerdijk. Over de brug linksaf langs de Oostenburgergracht (2). Hier dichtbij staan het voormalige Oost-Indisch Pakhuis en het oude Zeemagazijn van de VOC aan de VOC-kade. Terug op de Oostenburgerstraat, voorbij de Oosterkerk aan de Wittenburgergracht, staat ’s Lands Zeemagazijn van de Admiraliteit, nu het Scheepvaartmuseum (3). Over de brug rechtsaf steken we de Prins Hendrikkade over, waar vroeger de Zeevaartschool stond, naar de Foeliestraat. Door de Foeliestraat (4) en rechtsaf door de Rapenburg naar het ’s Gravenhekje met het vroegere West-Indisch Huis (5). 
Terug op de Prins Hendrikkade linksaf bij de Kalkmarkt (6) tot de brug over de Oudeschans bij de Montelbaanstoren (7).

Kaart 3B – Van de Montelbaanstoren terug naar de Dam

Van de Montelbaanstoren (7) lopen we terug. Via de Binnenkant (8) en de Waalseilandsgracht (9) komen we weer op de Prins Hendrikkade, bij de Schreierstoren (10). Linksaf langs de Prins Hendrikkade komen we langs de Nicolaaskerk (11). Via de ‘Nieuwe brug’ (12) lopen we over het Damrak langs de Oudebrugsteeg (13) en de Beurspassage terug naar de Dam (B).

Nieuwe Zijde 1 – Van de Nieuwendijk tot de Beurs

Kaart 4

We lopen over de Nieuwendijk (1), langs de Beurspassage (2), de Onze Lieve Vrouwesteeg (3) en de Nieuwe Nieuwsteeg (4) linksaf door Nieuwezijds Armsteeg (5), en nog eens linksaf over de Nieuwezijds Voorburgwal (6). Een zijstraat van de Nieuwe Nieuwstraat (7) is de Suikerbakkerssteeg. Tegenover de Nieuwe Kerk staat het oude Hoofdpostkantoor (8). Rechtsaf in de Paleisstraat (9) lopen we naar de Singel en terug. We lopen terug over de Dam, langs het stadhuis, de Nieuwe Kerk en het monument naar de andere kant van de Dam. Via het Beurspoortje (10) en de Hermietenstraat komen we in de Nes (11). Door de Nes lopen we tot de Wijde Lombardsteeg (12) en gaan rechtsaf over het Rokin (12), waar vroeger het eerste beursgebouw stond, terug naar de Dam (13).

Nieuwe Zijde 2 – Van de Dam tot de Amstel

Kaart 5A –  Van de Kalverstraat tot de Munt

Een wandeling door de drukke Kalverstraat (A), langs de Jonge Roelensteeg, de Gapersteeg en de Sint Luciënsteeg naar de poort van het oude Burgerweeshuis (1). Verder langs de Wijde Kapelsteeg, met de poort van de Nieuwezijds Kapel (2). De volgende steeg, de Begijnensteeg (3) leidt naar het Begijnhof (4) met de Engelse kerk (5) en de Begijnhofkapel. Terug in de Kalverstraat komen we voorbij de Taksteeg op het Spui (6), met links aan het plein het Maagdenhuis (7) en de Oude Lutherse Kerk (8). Links om de hoek op de Singel staat het oude pand van de Voetboogdoelen (9), later van de WIC. Aan de overkant bij het Koningsplein begint de Bloemenmark (10), tot aan het Muntplein. Maar wij lopen terug over het Koningsplein naar de Heiligeweg met plek van het oude Rasphuis (11). Terug in de Kalverstraat (12) lopen we naar rechts tot het Muntplein (B), met de Munttoren.

Kaart 5B – Nieuwe Zijde 2 – Van de Munt tot de Hogesluis over de Amstel

Van de Munt (10) komen we via de Reguliersbreestraat op het Rembrandtplein (11). Aan de andere kant van het plein gaan we via de Amstelstraat en de Wagenstraat (12) naar de oever van de Amstel. Van de Blauwbrug (13) komen we langs de Magere brug (14) en de Amstelsluizen (15) bij de Hogesluis (B), met uitzicht over de rivier.

De Grachten: langs de Keizersgracht en de Prinsengracht naar het Frederiksplein

Kaart 6A – Van de Hogesluis over Roeterseiland naar de Overtoom.

Over de Hogesluis (A), linksaf langs de Amstel op Roeterseiland. Voorbij de Amstelsluizen rechts op de Nieuwe Prinsengracht (2). Aan het einde linksaf in de Roeterstraat (3), langs het Sarphatihuis (4) (het Nieuwe Werkhuis). Linksaf door de Nieuwe Kerkstraat (5), langs de Manegestraat, en rechtsaf door de Weesperstraat (6) naar de Nieuwe Keizersgracht (7). Aan het eind van de Nieuwe Keizersgracht over de Magere Brug (8) over de Amstel, rechtsaf naar de Keizersgracht (9). Via de Leidsestraat (11) naar het Leidseplein met schouwburg (12). Verder over de brug naar de Overtoom (B).

Kaart 6B – Van de Overtoom naar het Frederiksplein

Terug van de Overtoom (A) via het Leidseplein en de Leidsestraat (1) naar de Prinsengracht (2). Links op nummer 436 (Aalmoezeniershuis), terug naar rechts langs de Leidsekruisstraat en over de brug (3) door de Nieuwe Spiegelstraat (4), met halverwege rechtsaf de Kerkstraat (5.) Rechtsaf via de Vijzelstraat (6) naar andere kant van de Prinsengracht (7). Linksaf langs nr. 644, naast het Walenweeshuis, over de brug (8) naar nr. 756, kerk De Duif (8). Aan de andere kant van de gracht (9) langs het Amstelveld (10) en via Utrechtsestraat (10) naar het Frederiksplein (B).  

De Grachten: Van de Dam langs de grachten naar de Haarlemmerstraat en het IJ.

Kaart 7A – Van de Dam langs de grachten naar het Grachtenmuseum.

Van de Dam door de Paleisstraat tot de Singel (1). Over de brug naar rechts langs de Singel tot nr. 118 (De Zon) bij de Blauwburgwal (2). Rechts over Blauwburgwal, door de Lijnbaanssteeg, met links de Oude Nieuwstraat (3).
Bij de Korte Korsjespoortsteeg (4) linksaf naar de Singel, tot aan de Lutherse koepelkerk op nr. 11 (5). Verder langs de Singel over de Stromarkt en de brug bij de Haarlemmersluis (6). Over de brug via de Singel en de Brouwersgracht naar de Herengracht (7).Langs Herengracht 68 (De Wereld) (8), bij Herenstraat over de brug van de Blauwburgwal, naar rechts langs Herengracht 115 (v.d. Hem) (10).  Brug over bij de Leliegracht, naar Herengracht 170 (Bartolotti) (13). Voorbij de Raadhuisstraat naar nr. 270 (Bonte Mantel) (14). Door de 9 Straatjes met de Huidenstraat (15) en de Wolvenstraat (17) naar Herengracht 386 (Grachtenmuseum) (B).

Kaart 7B – Van de Leidsegracht naar de Haarlemmerstraat.

Bij de Leidsegracht (A) rechtsaf naar de Keizersgracht, en aan de overkant rechtsaf langs de Keizersgracht (2) (zie aan de overkant op nr. 365 de oude poort van het Heerenlogement) naar nr. 444-448 (3) (huis en bank Hope). Verder langs nr. 384 (4) (het poortje van de Schouwburg van Van Campen), met aan de overkant nr. 333 (het kabinet van Jacob de Wilde), naar nr. 324 met  Felix Meritis (5).
Naar de hoek van de Berenstraat (6) en een bezoek aan de Wolvenstraat (7). Verder naar nr. 224 (Saxenburg), met aan de overkant nr. 217-219 het huis van Demmer. Verder langs de gracht voorbij de Raadhuisstraat en de Leliegracht naar nr. 123 (8) (het Huis met de Hoofden). Verderop voorbij de Herenstraat staat aan de overkant op nr. 102 de kerk van de Arminianen, nu De Rode Hoed.
Aan het einde van de gracht rechts langs de Brouwersgracht (9) over de brug naar de Herenmarkt (10) met het (West-Indisch Huis. Linksaf door de Haarlemmerstraat (11), langs nr. 110, huis Seba (12) en de Eenhoornsluis (13) met Huddesteen, rechtdoor naar de Haarlemmerpoort (14).
Terug door de Planciusstraat (15), de  Sloterdijkstraat, Galgenstraat en Kleine Bickersstraat, rechtsaf door de Grote Bickersstraat (19), Buiten en Binnen Oranjestraat (20) naar de Brouwersgracht (21). Over de Oranjebrug linksaf naar de Lekkeresluis bij de Prinsengracht (B).

Van de Prinsengracht terug naar de Dam

Kaart 8

Bij de Lekkeresluis (A) naar rechts langs de Prinsengracht tot de Noordermarkt, met de Noorderkerk (1). Achter de kerk door de Lindenstraat (3) en de Karthuizerstraat naar de Gieterstraat (5), met aan het eind het Giethuis (6) aan de Lijnbaansgracht.
Terug, rechtsaf door de Tichelstraat (7), de Tweede Anjeliersdwarsstraat, de Tweede Tuindwarsstraat en de Tweede Egelantiersdwarsstraat, tot aan de Egelantiersgracht (9). Over de brug door de Eerste Leliedwarsstraat naar de Bloemgracht (12). Aan de overkant nr. 15 (huis prof. Ruysch).
Linksaf langs de Bloemgracht (12) naar de Prinsengracht. Rechtsaf voorbij de Bloemstraat en de Rozengracht (13). Op de Rozengracht nr. 147 het Rozenhofje (voordien het Nieuwe Doolhof). Aan het eind stond ooit het Glashuis.
Terug naar de Westermarkt (14), met de Westerkerk en het Anne Frank Huis.
Van het begin van de Rozengracht linksaf langs de Prinsengracht tot aan de Lauriergracht (15) (de vroegere groentemarkt), met aan de overkant op nr. 357 het pand van brouwerij Het Rode Hert.
Verder langs de Prinsengracht, voorbij de Elandsstraat en de Looiersgracht, tot de brug bij de Leidsegracht (B).

Het einde van onze wandeling.
Het is niet ver terug naar de Dam.